‘Haliç’in kıyısında dev bir zaman makinesi’ olarak tanımlanabilecek Rahmi M. Koç Müzesi, Türkiye’de özel müzeciliğin kilometre taşlarından... Bünyesinde 21 bine yakın obje bulunduruyor. Kuruluşunun 23’üncü yıldönümünde çok önemli altı eseri daha koleksiyonuna kattı. Koç Holding Şeref Başkanı Rahmi M. Koç bu eserlerin önemini ve Türkiye’ye getirilme hikâyelerini bizzat kaleme aldı. Dönemin kıyafetleriyle poz verdi. İlk kez Hürriyet Pazar’da...

Serkan Ocak / serkan.ocak@hurriyet.com.tr

MG A MODEL, 1955

Ben iş hayatına otomobilcilikle başladım. Dearborn’daki Henry Ford Müzesi’ni görünce 1950’den evvelki arabalara merakım arttı. Bu otomobil de takribi o yıllardan... Üretiminin durdurulduğu 1962 yılına kadar Britanya’nın en popüler spor otomobillerinden biriydi. Bu sürede 101 binden fazla satıldı ve Britanya’nın en fazla ihraç ettiği araba modeli oldu. Bundan yıllar evvel müzemize katmak üzere bir MG aramaya başlamıştık. Kendi vatanı İngiltere’de çok pahalı idiler. Bu nedenle Amerika’daki arkadaşımız Hakan Sayın’dan ricada bulunduk. O da şansımıza iki tane birden buldu. Bunlardan bir tanesine hiç el değmemişti ve 10 sene evvel bir samanlıkta bulunmuştu. Diğeri ise bir çiftlikte idi. İkisini de aldık, restore ettik. Beni en çok memnun eden ise ikisinin de direksiyonunun solda olması. Motoru 4 silindirli ve 77 hp gücünde. Çok şık bir klasik.

MAID OF HONOUR AMİRAL TEKNESİ, 1927

Bu tekne 1927 yılında İngiliz Deniz Kuvvetleri için İngiltere, Cowes’deki J. Samuel White&Co. tersanesinde inşa edildi. Geçmişinin yanı sıra dizel motora sahip ilk pirinç bacalı askeri teknelerden biri olması onu özel yapıyor. Tekne önce HMS Rodney, HMS Nelson ve ardından da HMS Hood gemilerine hizmet etmiş. HMS Hood yaklaşık 1500 kişilik mürettebatı ile 1941’de, Alman savaş gemisi Bismarck’ın saldırısıyla battı. Gemiye ait bu amiral teknesi ise o sırada, limanda tamirat görüyordu. Böylece sulara gömülmekten kurtuldu. New York ve Wisconsin’de uzun yıllar boyunca, farklı farklı kişilerin hizmetinde kullanıldı. Bu kişilerden biri de Nazenin II, III, IV teknelerini yapan Palmer Johnson firmasının sahibi, dostum Mike Kelsey idi. Bu tekneyi 30 sene evvel onun tersanesinde görmüştüm. “Bunu bana sat, müze kuracağım” dedim. “Veremem ama öldüğüm zaman sana vasiyet edeceğim” dedi. Toprağı bol olsun, çok içerdi. Antibes’teki evinde merdivenlerden düşerek vefat etti ve tekne oğluna kaldı. Oğlu da apar topar bir Amerikalı’ya satmış. Aradık, bulduk. 2014 yılında ağır tahribata uğramış bir durumdayken aldık. İngiliz tekne ustası Michael Summers’ın gözetiminde 2.5 yıl süren bir restorasyon geçirerek müzemizde sergilenmeye başladı.

I. & E. GREENWALD BUHAR MAKİNESİ, 1906

Cincinnati, Ohio’da inşa edilen bu çapraz bileşik, yatay buhar makinesi koleksiyonumuz açısından çok özeldir. Bunun sebebi; Amerikan tarzı olarak bilinen, halat tahriki ile süreklilik sağlanan güç aktarma sistemidir. 1987 yılında ‘National Register of Historic Places by The U.S. Park Service’ tarafından tarihi obje olarak kayıt altına alınmış. Tam 62 ton ağırlığındadır. Teksas’taki Beaumont pirinç değirmenine tam 56 yıl boyunca hizmet vermiştir. 1984 yılında, Finlay B. Matheson ve Brian Doran tarafından Beaumont’tan Miami’ye taşınmıştır. Ardından da ne mutlu ki , Sayın Finlay B. Matheson tarafından müzemize bağışlandı. Esas mesele makinenin Miami’den müzemize getirilmesi oldu. Bu işlem için Yıldırım Aker ve Erkan Eren’i Amerika’ya gönderdim. Mr. Finlay Matheson bir yardımcısıyla birlikte sökme işlemini bizzat gerçekleştirdi.

UNION PASİFİK DEMİRYOLU LOKOMOTİF MODELİ ‘BIG BOY’, 1941

Koleksiyonculuğa olan merakımın Marklin trenlerle başladığını bilen bilir. O merak, devamında buharlı makinelere olan ilgimin de çıkış noktasıdır. Bu endüstriyel miras da bana Marklin trenlerimi hatırlatıyor. Böyle bir lokomotifin çok küçük modeli müzemizde vardı. Ama daha büyüğünü istedim. 30 senedir danışmanlığımızı yapan Richard Foster, bir sergide böyle bir lokomotif bulduğunu söyledi. Sahiplerini bulduk. Müzakere, müzakere, müzakere... En nihayetinde aldık.

MARSHALL BUHARLI YOL SİLİNDİRİ, 1928

Bu obje, 12 tonluk ‘S’ tipi bir Marshall buharlı yol silindiridir. Marshall Sons&Co. şirketi, özellikle I. Dünya Savaşı’nda yaşanan yıkım sonrası tarım ve sanayisini geliştirmeyi arzu eden ülkelerden önemli siparişler alır. 1925 yılında ise o güne kadar verilen en büyük siparişle karşılaşırlar. Siparişi Yunanistan hükümeti vermiştir ve şirketten toplam 100 adet ‘S’ tipi buharlı silindir üretmesi istenmiştir. İşte bu makinelerden biri de şu anda müzemizde bulunan 1928 yılında üretilen bu makinedir. Obje esasen Yunanistan, Atina’daki Glyfada Belediyesi’ne aittir. Makineyi teşhir amacıyla bizlere verdiler.

Koç Holding'in kurumsal dergisi " Bizden haberler" için hazırlanan bu yazının uzun versiyonunu koc.com.tr'den okuyabilirsiniz...