Av yasağının kalkmasıyla birlikte balıkçılar dün gece 'Vira bismillah' diyerek denize açıldı. Bu yıl derya kuzularının balıkçıların yüzünü güldürüp güldürmeyeceği konusundaysa kimi balıkçılar heyecanlı, kimileri umutsuz.

01 Eylül 2007

İSTANBUL - Av yasağının kalkmasıyla birlikte balıkçılar dün gece 'Vira bismillah' diyerek denize açıldı. Bu yıl derya kuzularının balıkçıların yüzünü güldürüp güldürmeyeceği konusundaysa kimi balıkçılar heyecanlı, kimileri umutsuz.
Balık sezonu dün Kumkapı Balık Hali'nde Tarım Bakanı Mehdi Eker ve Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım'ın da katıldığı resmi törenle açıldı. Ardından balıkçılar gece çıkacakları avı beklemeye koyuldu. Kimi teknelerinin son bakımını yaptı, kimi ağları son bir kez kontrol etti. Balıkçılara göre hamsi, palamut, çinakop, istavrit ve lüfer bereketli olacak. Şafak Gün, palamut hariç iyi sezon bekleyenlerden: "Palamut yağmuru sever. Yağmur yağdığında palamut bir gecede büyür! Ama bu yıl yağmur az yağdı. Bir-iki ay palamutların gelmesi gecikir. Hamsi soğukta yüzeye çıkıyor. Sıcak olunca diplerdeki soğuk sulara gidiyor. Sıcak havada hamsi de zor olur."
Hasan Kara'ya göre çinakop ve hamsi bu yıl bol olacak, ama, aması var: "Bol olunca da değeri düşüyor. Kimi zaman elde kalıyor. Denize dökenler bile oluyor."
Kemal Sümbül de sonbahar yağmurlarıyla birlikte palamut bekliyor:
"Palamutun çifti bu yıl 40 YTL'den gitti. Yağmur olursa palamut olur. Balığın bol olması, herkesin balık yemesi bizi de mutlu eder. Fakir de zengin de balık yiyebilsin."
Ama küresel ısınmanın denizi ve balığı etkileyeceğini düşünüp umutsuz olanlar da var. Balık Satıcıları Esnaf Odası yöneticisi Harun Yıldız gibi: "Bu yıl yağışsız geçti. Tarlaya ne kadar yağmur lazımsa, denize ve balığa da lazım. Ege ve Karadeniz'de balık sektöründe her yıl periyodik gerileme yaşanıyor. Yanlış avlanma bu sonuçları doğuruyor. Yasaklara uymak lazım." Balıkçı Orhan Büyük de umutsuzlardan, "Şu an palamut mevsimi, ama balık yok."
Palamut kaça, lüfer kaça?
Balıkçılar 'Borsa gibidir' diyerek net bir şey söylemiyor. Ancak hepsinin tahminleri var. Buna göre, bu yıl hamsi, çinakop, lüfer, palamut ve istavrit bol olacak. Geçen yıl 7-8 YTL'ye satılan hamsinin kilosunun bu yıl 5-7 YTL arasında olması bekleniyor. Çinakopun kilosu 10-20 YTL'den 7-8 YTL'ye, 17-20 YTL'den satılan lüferinse 10-12 YTL'ye ineceği tahmin ediliyor. Çifti 40 YTL'den satılan palamutsa yağmurla bollaşırsa 7-10 YTL'ye düşebilir.
'Balık sezonu geç açılsın' diyenler var
Balık pazarlarında tezgâha çıkan balıkların boyutunun her yıl giderek küçülmesi, dört gözle balık mevsiminin açılmasını bekleyenleri endişelendiriyor. Bazen ağlara takılan çok küçük balıkların tezgâha bile gelemeden parçalanması da cabası. Balık bereketinin artması veya hiç değilse aynı kalması, balık göçünün ve de neslinin anahtarı hamsinin korunması için çok sayıda öneri var. İşte bunlardan birkaçı:
Balık sezonu geç açılsın (Greenpeace Denizler Kampanyası Sorumlusu Banu Dökmecibaşı): Türkiye'de balık stokları beş-altı yıldır giderek tükeniyor. Av sezonu eylül sonrasında hatta ekim ortasında başlamalı. İstavrit, hamsi, kalkan, orkinos gibi türlerin popülasyonu da tehlikede. Avlanma konusundaki kontroller çok iyi yapılmalı. Trol avcılığının önüne geçilmeli.
Av takvimine ince ayar gerek
(İÜ Su Ürünleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Bayram Öztürk): Sadece Türkiye'de değil, tüm dünyada balık stoklarıyla ilgili sorun var. Türkiye'de de uskumru, kılıçbalığı, kalkan, mersin- balığı, dil gibi balık türlerinde ciddi azalma var. Nedeni kirlenme ve aşırı avcılık. İklim değişikliği nedeniyle sezonda kaymalar olabilir. Nisan-mayısta göçmesi gereken balıklar bu yıl martta göç etti. Erken dönecekler. Bizim de yeni bir planlama yaparak av yasaklarını, av sezonlarını yeniden değerlendirmemiz gerekir. Sıcaklıkla balıkların üreme ve beslenme alanları, göç zamanları ve göç bölgeleri değişecektir.
Bir yıl avla, bir yıl bekle (Karadeniz Teknik Üniversitesi Sürmene Su Ürünleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ertuğ Düzgüneş): Kontrolsüz balıkçılık nedeniyle balık stoklarımız aşırı avcılıktan etkileniyor. Avcılığın sürdürülebilir olması için, her bir balık türüne bir yıl üreme şansı verilmeli.
Irmak ağızlarına yaklaşma (Doğu Karadeniz Balıkçılar Kooperatifi Başkanı Ahmet Mutlu): Balık (bu bölgede) batıdan doğuya doğru geliyor. Hamsinin yavruladığı alanlar olan ırmak ağızlarında av yapılmaması ve bu alanların genişlemesi gerekiyor.
Nerede, ne avlanıyor?
Karadeniz'de balık sezonuyla birlikte palamut, lüfer, tekir, istavrit ve kalkan bekleniyor. Marmara'daysa sezon hamsiyle açılacak, istavrit ve palamut olacak. Akdeniz'de balık avı sezonunun açılmasıyla jumbo karides, kefal, barbun, frança, dilbalığı ve levrek tezgâhlara gelmeye başlayacak. Çanakkale'de balıkçılar berlan, mezgit, tekir, barbun, dil ve kırmızı karides avına çıkacak. Ege'nin durumuysa farklı. Bölgede çiftlik balıkçılığı hâkim olduğu için av sezonunun açılmasıyla birlikte tezgâhlarda değişiklik beklenmiyor.
5 bin kişiye balık-ekmek dağıtıldı
Öte yandan Kocaeli'nin Karamürsel ilçesi balıkla şenlendi bile. İlçede dün yeni avı sezonu nedeniyle düzenlenen balık festivali kapsamında 5 bin
kişiye ekmek arası hamsi ve uskumru dağıtıldı.