Ormanlarda yaşamayı seven ve gece avlanan 'ormanların hayaleti' olarak bilinen vaşak Erzincan'da vuruldu. Araba çarpması sonucu da yara alan vaşak kurtarılamadı.

04 Şubat 2014

Erzincan’ın Kemah ilçesinde 3 gün önce balıkçılar nesli tehlike altında olan yaralı bir vaşak buldu. Balıkçılar önce belediyeye haber verdi. Doğa Koruma Milli Parklar (DKMP) şube müdürlüğü aracılığıyla yaralı vaşak 6 saat sonra Kafkas Üniversitesi Yaban Hayatı Rehabilitasyon Merkezine gönderildi. Vaşağa araba çarpmıştı.
Üstelik 3 saçma da vücudunu delip geçmişti. Yol boyunca veteriner vaşağa müdahale etti. Ancak tüm uğraşlara rağmen literatürde ormanların hayaleti olarak geçen vaşak kurtarılamadı. Kafatasında çatlak da bulunan vaşak beyin kanaması sonucu öldü.

Kemah’taki balıkçılar cumartesi akşamı yaralı halde bir vaşak gördü. Vaşak Erzincan Belediyesi Hayvan Barınağı getirildi. Barınaktaki veteriner hekimler ilk muayeneyi yaptı. Vaşak buradan tedavisinin yapılması için Erzincan DKPM tarafından, Kafkas Üniversitesi Yaban Hayatı Rehabilitasyon Merkezine gönderildi. Kısa sürede müdahale edilmesine rağmen, yaralı halde bulunan vaşak yolda öldü. Vaşağın ölü nedeni Doç. Dr. Musa Karaman ve Doç. Dr. Hasan Özen tarafından yapılan nekropside ortaya çıktı. Vaşağın üzerinde isabet etmiş 3 saçma tespit edildi. Aynı zamanda araç çarpması sonucunda sağ omzunda da kırık olduğu anlaşıldı. Bu iki yaralanma yeni oluşmuştu. Ayrıca vaşağın daha önce de ayağının kırıldığı fakat sonradan kaynadığı da tespit edildi. Vaşak aldığı yaralarla bir süre hayatta kalmıştı ancak yolda beyin kanamasına bağlı olarak hayatını kaybetti.

‘Vurmayın, çekin’

KuzeyDoğa Derneği Bilim Koordinatörü Emrah Çoban, ölen vaşakla ilgili şunları söyledi: “Vaşağa önce ateş mi edildi yoksa araba mı çarptı bunu tam olarak anlayamadık. Önce vurulmuş, sekerek kaçarken arabayla çarpmışlar da olabilir. Ya da araba çarptıktan sonra arabayla da vurmuş olabilirler. Ancak bu iki yaralanmaya bağlı olarak öldüğü kesin. Bize geldiğinde zaten yaşama şansı yoktu. Yarası çok ağırdı. 5 yıldır Kars bölgesinde çalışıyorum. Şu ana kadar bir vaşak göremedim. Bu hayvanları görmek çok zordur. Kamuflajı çok iyi yapar. Bazı kaynaklarda gece avlandığı ve ormanları sevdiği için ormanların hayaleti adı verilmiştir. İnsanlara şu söylemek gerekiyor; Gördüğünüz yerde vurmayın, görüntüleyin. Hem Türkiye ’ye de bilimsel bir belge bırakılmış olur. Bu hayvanlar insanlardan zaten uzak durmaya çalışıyor. Eğer illa ateş edilmesi gerekiyor havaya ateş edin...”

Çoban, Türkiye’de Kafkas ve Avrasya olmak üzere iki tür vaşak olduğunu, bu ölen vaşağın türünün Avrasya olduğunu söyleyerek şunları anlattı: “KuzeyDoğa olarak ayı ve kurt takibi yapıyoruz. Ancak vaşaklarla ilgili bir takip yok. Sayının ne durumda olduğunu bilmiyoruz. Vaşaklar ormanları seviyor ancak kışın yemek sıkıntısı nedeniyle şehirlere inebiliyorlar. Görüldüğü anda da insanlar bu güzelliği vuruyor.”

Ölen vaşak DKMP Genel Müdürlüğü’nün izni ile gelecek nesillere gösterilmek için doldurulacak ve Kafkas Üniversitesi’de sergilenecek.

Gözleri geceleri çok iyi görür

Yöre insanının ‘başak’ dediği, normal bir kediden 5 kat daha ağır olan ve erkekleri 30 kiloya kadar çıkabilen vaşak, kendi ağırlığının 10 katından büyük avları yakalayabilir. Hatta 220 kiloluk bir erkek kızıl geyiği avladığı da kaydedilmiştir. Genellikle küçük kemirgenler, tavşanlar, kuşlar, karacalar ve dağ keçileri ile beslenir. Polonyalı bilim adamlarının yaptığı bir araştırmada uydudan takip edilen vaşaklardan bir erkeğin ortalama 248 kilometrelik bir dişinin ise ortalama 133 kilometrekarelik alanda yaşadığı gözlenmiştir. Bir vaşağın kullandığı alan 20 ila 450 kilometrekare arasında değişebilir. Ortalama olarak 100 kilometrekarelik bir alanda sadece 1 ila 3 erişkin vaşak yaşayabildiğinden, vaşaklar büyük ve iyi korunan doğal alanları tercih ederler. Bu yüzden, bazı Avrupa ülkesinde soyları tükenmiştir ve geri getirme çalışmaları yapılmaktadır. İnsana zarar vermeyen vaşakların bazen kurtlar tarafından öldürüldüğü kaydedilmiştir. Sessizce, göze batmadan etrafı izlediklerinden dolayı, vaşaklar tarih boyunca bilimsel araştırma ve bilim insanları ile de özleştirilmiştir. Vaşağın Latince ve İngilizce ismi olan Lynx, ‘ışık’ demek olan Indo-Avrupa kelime kökü ‘leuk’tan gelir. Bunun sebebi de, büyük ve parlak gözleridir. İçindeki yansıtıcı tabaka nedeniyle, vaşakların gözleri geceleyin çok iyi görür ve ışıkta çok parlar.