Radikal, İstanbul'daki balıkçıları gezerek yavru balık satışını gözlemledi. Sonuç: neredeyse heryerde yavru balık satışı yapılıyor.

26 Şubat 2012

Türkiye ’de balıkçılığın korunmasına yönelik son dönemde önemli düzenlemeler yapıldı. Bunlardan biri de balık boylarıyla ilgili. Henüz yavru sayılabilecek balıkların satışları yasaklandı. Su Ürünleri Kanunu’na göre, yasal boyun dışında balık satanlara ceza öngörülüyor. Ancak yasak balıklara her yerde rastlamak mümkün. Yavru lüferler, yavru kalkanlar, yavru kılıçlar her yerde satılıyor. Cezaların hiçbir caydırıcılığı yok. Balık satan dükkânlar sık sık olmasa da denetleniyor. Yasak boy kuralına uyması gereken balık restoranlarına ise hiçbir denetim yapılmıyor.
Radikal İstanbul ’un dört bir yanını dolaşarak yavru balık satan balıkçıların, restoranların izini sürdü. Yasak olması gereken yavru lüfer yani çinekop satışı İstanbul’un neredeyse tamamında yapılıyor. Özel restoranların yanı sıra İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin sosyal tesislerinde dahi çinekop satılıyor. İşte durum: 

Eminönü: Mısır Çarşısı’nın yanında üç balıkçı var. İrem Marmara Balık Market’te 13-14 santimlik çinekoplara rastlamak mümkün. İzmirli Balıkçılık’ta ise ahşap ve plastik tezgârlarda balık satılıyor. Çinekop burada da satılıyor. Kilosu 25-30 lira arası değişiyor. Eminönü’ndeki Taze Balıkçılık’ta ise çinekopa ya da satışı yasak herhangi bir balığa rastlamak imkânsız. Taze Balıkçılıkın sahibi Bekir Güzel, “Biz satmıyoruz. Keşke herkes yasağa uysa. Balık kalmadı” diyor. Sadece sarıkanat var. Tamamı 20 santimetrenin üzerinde. Kilosu 50 TL. 

Kumkapı: Kumkapı meydanındaki balık restoranlarının tamamında çinekop satılıyor. Porsiyonda 4-5 adet yer alıyor. Restoranların önünde duran dev panolarda, mönülerde de satıldığı yazıyor. Porsiyonu 15-25 TL arası değişiyor. Balıklar dolaplarda saklanıyor. 

Kasımpaşa: Semtte ana yol üzerinde bir balıkçı var. Çinekop satılıyor. Ayrıca yasal sınırın altında tekir de bulmak mümkün. 

Mezatta satmasınlar
Yenikapı Balık Pazarı: Balıkçıların çoğu, çinekopların boyunun yasal sınırların altında kaldığının farkında. Ancak yine de satış var. Dükkânların birinde en az 125 santim boyunda olması gereken kılıçbalığı, birçoğundaysa yavru sayılabilecek kalkanlar vardı. Yenikapı’daki tezgâhların çoğu plastik yuvarlak kasalardan oluşuyor. Bazı balıklar hijyen kurallarına aykırı olarak köpüklerde satılıyor. Yenikapı’da konuştuğumuz pek çok balıkçı, “Mezatta satmasınlar, biz de almayalım” diyor. 

Beşiktaş Balık Pazarı: ‘Pazarda 5-6 balıkçı bulunuyor. Tezgâhların çoğu mermer. Üzerlerine bez örtülmüş. Balıklar bezlerin üzerinde. Soğutma işlemi her yerde olduğu gibi balık üzerine sık sık su atılarak yapılıyor. Çinekop yine tüm tezgârlarda mevcut. Müşterilerden Faik Bilgi, “Eğer yavrulama zamanı gelmemişse bu balıkların, bir daha almam. Bilmiyorum yasal boyunu. Demek ki kamuoyuna iyi yansıtılmamış.” Balıkçılardan biri 2.5 ay önce 778 TL ceza aldığını anlatırken, yavru lüferlerin mezatta satıldığını söylüyor. 

Arnavutköy: Balık restoranları yavru balık satmadıklarını söylüyor. 

Bebek: Tek balıkçı Bebek Balık Evi’nde yasal boyların dışında balık satılmıyor. Balıkçının sahibi Ası Yıldız “Müşterilerimiz zaten duyarlı insanlar. Neyin yasak olup olmadığını biiyor” diyor. 

Büyükdere: Yan yana iki balıkçı var. İkisinde 20 santimetrenin altında çinekop bulmak mümkün. 

İstinye: İBB’nin Sosyal Tesisleri’nde çinekop satılıyor. Müşteri gibi gidip bir porsiyon çinekop siparişi verdim. Biri pişmiş, diğeri pişmemiş birer çinekop aldım. Pişmemiş yavru lüfer 17, pişmişi ise 16 santim. 

Üsküdar-Kadıköy: Balıkçılarda çinekop satılıyor.Tezgâhlarda özellikle küçük balıklar tahta kasalarda ve köpüklerde tutuluyor. Çinekopların çoğu yasal sınırın altında bulunuyor.

Yasak balığın yolu halden geçiyor
Kent genelinde balık satanların çoğu yasak balıkların halde satıldığını ve buradan piyasaya çıktığını anlatıyordu. İstanbul’a hatta Trakya bölgesine balık Yenikapı Balık Hali’nden gidiyor. Bu nedenle haldeki duruma da bakmak gerekiyordu. Balık satanların dedikleri doğruydu. Sabahın ilk ışıklarıyla birlikte balık ticareti tavan yapıyor. Her an, her köşebaşında açık arttırma yapılıyor.
Halde kasalar dolusu yavru lüferleri almak için esnaf birbiriyle yarışıyor.
Dil balığı 15 Şubat ile 15 Mart tarihleri arasında satışı yasak olmasına rağmen satılıyor. Çinekopların en az 20 santim olması gerekirken, onlarca kasa her saat satılmak üzere halden geçiyor. En az 40 santim olması gereken kalkan balığının neredeyse bir avut kadar olan 20 santim boyundakine bile rastladım.
Balık haline giren her çinekop kasasını almak için kıyasıya bir rekabet başlıyor. Şu sıralar çinekop çok rağbet gördüğü için halin de gözdesi olmuş durumda. 20 santime yakın çinekoplar 400 TL’nin üzerinde alıcı bulurken, ‘ince çinekop’ diye anılan 13-14 santimlik çinekoplar 290 TL’de kaldı.
İnce çinekopların bulunduğu bir kasadan rast gele aldığım bir çinekopun boyu ancak 14 santim geldi. Barbunya ise olması gereken 13 santim boy yerine ancak hamsinin olması gerektiği boy kadardı; 9 santim.
Yenikapı’da Türkiye’de ekonomik değeri olmayan köpekbalıklarını dahi görmek mümkün. Bir kamyonun kasasında 5 adet köpek balığı Yunanistan’a gönderilmek üzere bekliyordu. İstanbul’da pek çok büyük markete balık tedarik eden Sağdıçlar’ın ortaklarından Hasan Sağdıç, “Balık tutulduktan sonra mutlaka satılacak. Önemli olan buraya gelmemesi. Yavru balığın tutulmasının önüne geçmek gerekiyor” diyor.