*Devletin 32 yıldır sürdürdüğü inadı kırılınca 500 bin kişi Taksim meydanına aktı. Alanda bir tek polis yoktu; ne gruplar birbirine girdi, ne camlar indirildi ne de vitrinler kırıldı. Küçük birkaç arbede ve Türk-İş Başkanı Kumlu'ya yönelik protesto dışında Taksim'de tam bir şölen havası vardı</br> *1 Mayıs için toplananların hemen hepsinin yüzü gülüyordu. DİSK Başkanı Çelebi: 12 Eylül'ün yasakçı zihniyetini kırdık. Artık gururluyuz... TTB Başkanı Gürsoy: 77'de yaşananların hesabının sorulmamasının burukluğunu, yeniden Taksim'e çıkmanın da sevincini yaşıyorum... Ev hanımı Kader Doğan: Çok güzel bir coşku. Oğlum ve kızım da görsün istedim... Ve Emniyet Müdürü Çapkın: Demek ki oluyormuş!

02 Mayıs 2010

İSTANBUL - Devetin 32 yıllık inadı nedeniyle her yıl savaş alanına dönen Taksim’de dün tarihi bir gün yaşandı. 1978 yılından sonra ilk kez 1 Mayıs İşçi Bayramı Taksim Meydanı’nda kutladı. Dolmabahçe, Şişhane ve Şişli’de erken saatlerde toplanan ve saatler ilerledikçe sayıları Tertip Komitesi’ne göre 500 bini bulan insan seli Taksim’e akmaya başladı. Kimileri papatyalardan taç yapmış, kimileri çocuklarını omzuna almıştı. 1977 1 Mayıs’ndaki acıyı yaşayanlar ayrı bir kortej oluşturarak yürüdü. 1 Mayıs marşı söylendi, sloganlar atıldı. Ortalıkta polis görünmüyordu. Herkes gönlünce slogan atıyor, pankartını taşıyordu. İşte tarihi 1 Mayıs’tan notlar:



Aralarında Tarık Akan, Rutkay Aziz ve Genco Erkal’ın da bulunduğu sanatçılar DİSK’li işçilerle birlikte Taksim Meydanı’na yürüdü.
FOTOÐRAF: HASAN ÖRNEKOGLU / DHA

* Altı memur ve işçi konfederasyonunun başkanları, Taksim’de 1 Mayıs 1977’de çıkan olaylarda hayatını kaybedenleri, Kazancı Yokuşu’nun başındaki 1 Mayıs anıtına karanfiller bırakarak andı. Karanfil bırakanlar arasında, eski başbakanlardan Bülent Ecevit’in eşi Rahşan Ecevit de yer aldı. 



Göstericiler polisin oluşturduğu kontrol noktalarından alana girdi.  1 Mayıs için gelenler arasında feministler de vardı tek tip üniforma giyen gruplar da.
FOTOÐRAF: SERKAN OCAK
FOTOÐRAF: Erhan Sevenler / AA

Polis alana girmedi
* Platform AKM önünde kuruldu. Taksim Meydanı’nın çevresi ve  Cumhuriyet Anıtı’nın önü bariyerlerle kapatıldı. Polis, Taksim Meydanı’na girmedi. Polisler bariyerlerin arkasında bekledi. Malatya, Erzurum, Antalya, Adana, Şanlıurfa, Trabzon ve Gaziantep’ten gelen takviye ekiplerle toplam 22 bin 361 polis 1 Mayıs için görev almıştı. Sabah erken saatlerde vali ve emniyet müdürü önlemleri denetledi. Bu arada Taksim Meydanı’ndaki Cumhuriyet Anıtı’nın bayrak direğine göstericilerin çıkmaması için gres yağı sürüldü.

* Yürüyüş kollarından biri Mecidiyeköy’deydi. Önde DİSK ve KESK vardı. Ardında meslek örgütleri, partiler, ve diğer gruplar yer aldı. Sanatçılar Tarık Akan, Rutkay Aziz, Halil Ergün, Genco Erkal DİSK’le beraber yürüdü. DİSK Genel Başkanı Süleyman Çelebi de korteje katıldı. Şişli Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül ile 32 kişinin öldüğü 1 Mayıs 1977’de Taksim’de bulunduğunu belirten CHP Ankara Milletvekili Eşref Erdem de yürüyüşe katıldı. 


FOTOÐRAF: METİN PALA / AA

Karabüksporlular da oradaydı
* Hak-İş ve Memur-Sen’le birlikte TKP’liler ise Dolmahbahçe’den yürüdü. Dolmabaheçe’den hareket eden kortejin başında Birinci Lige çıkan Çelik İş Sendikası’na bağlı Kardemir Karabük’ün futbolcuları yer aldı. Hak - İş içindeki bir grup ise davul ve zurna ile çaldıkları mehter marşı ile yürüdü. 



Taksim Meydanı’nın 1 Mayıs’a açılması için yıllarca mücadele eden DİSK Başkanı Süleyman Çelebi  dün en mutlu günündeydi.
Etrafı bariyerlerle çevrili olsa da alana giren gruplar taksim anıtına pankart ve bayraklarını asmaktan geri kalmadı.
FOTOÐRAF: AFP

FOTOÐRAF: SERKAN OCAK
FOTOÐRAF: Erhan Sevenler / AA

* Türk-İş’le CHP, ÖDP, İP gibi siyasi partilerin güzergâhı ise Şişhane’ydi. CHP kortejinin kalabalığı dikkat çekti. CHP’nin kortejinde Genel Başkan Yardımcısı Bihlun Tamaylıgil, milletvekilleri Çetin Soysal ve Mehmet Sevigen ile eski bakanlardan Ercan Karakaş ve CHP İstanbul İl Başkanı Gürsel Tekin ön sırada yer aldı. Alman Protestan Kilisesi’nden Papaz Peter Strube Türk-İş’in kortejinde yürüdü. Unkapanı Köprüsü, yürüyüş dolayısıyla araç trafiğine kapatılırken, kortejin Karaköy’den Saraçhane’ye kadar uzadığı görüldü.



Liseli gençler1 Mayıs’ın hem en renkli hem de en heyecanlı grubuydu.
FOTOÐRAF:

Alana ilk gelen Tekel işçileriydi
* İstanbul dışından gelenler 05.00’ten itibaren, DİSK Genel Merkezi önünde toplanmaya başladı. Saat 05.30 sıralarında, Taksim Meydanı’na gelen ilk grup, İzmirli Tekel işçileri oldu. 



Selçuk ve Özsan 32 yıl sonra Taksim 1 Mayıs Marşı ile inlerken, piyanoda Timur Selçuk, koronun başında ise marşın sözlerinin yazarı Sarper Özsan vardı. Özsan, duygularını “Burada hepimizin aynı yerde olması çok güzel. Tekrar Taksim’de olmak hepimizin hayaliydi” diye anlattı.
FOTOÐRAF: OZAN GÜZELCE


* 1977’deki kanlı 1 Mayıs’ı yaşayanlar ise ayrı bir kortej oluşturmuştu. Şişli Meydanı’nda toplanan grup, ‘1 Mayıs 1977’de Taksim’deydik, bugün de’ pankartı açtı. Kortejin yanından geçenler “Asıl mücadeleyi sizler verdiniz” deyince grupta duygusal anlar yaşandı. 



TKP’liler alana Aziz Nesin, Behice Boran, Mahir Çayan, Karl Marx Vladimir İlyiç Lenin ve Che Guavera’nın resimleriyle geldiler.
Birinci Lige çıkan Çelik İş Sendikası’na bağlı Kardemir Karabük’ün futbolcuları da tam kadro Taksim’deydi. Alana tekerlekli sandalyesiyle gelenler de vardı, türbanlılar da...
FOTOÐRAF: ASIM GÜNEŞ / DHA


* Mecidiyeköy’den Taksim Meydanı’na yürüyen korteje katılmak isteyen bir gruba izin verilmeyince kısa süreli arbede çıktı.


FOTOÐRAF: OSMAN KAYTAZOÐLU

* Bazı kişiler Atatürk Anıtı’na tırmanarak pankart açtı. DİSK Genel Başkanı Süleyman Çelebi anıtın önüne sendikaların ve partilerin ayrı ayrı çelenk bırakmasına tepki gösterek “Biribirimizi itip kakmasaydık iyiydi. Eziliyordum” dedi.


FOTOÐRAF: Sinan Gül / AA

* Taksim Meydanı’na çıkan yolların kapatılması nedeniyle turistler, kaldıkları otellere bariyerlerin üzerinden atlayıp otellerine ulaştı. 

FOTOÐRAF: SERKAN OCAK

17 kişi gözaltına alındı
* Şişli’de 17 kişi gözaltına alınırken, sopalar da ele geçirildi. Gözaltına alınanlar arasındaki beş çocuk serbest bırakıldı.

* Saat 12.00’den itibaren meydan doldu. Bu sırada bir ucu henüz Harbiye’de olan kortej Taksim’e doğru yürüyüşünü sürdürüyordu. Kalabalık yüzünden plan dışında yer alan Taksim Gezi Parkı da açıldı. Gezi Parkı da kısa bir süre sonra doldu.

* 1 Mayıs kutlamaları programı İstiklal Marşı ile başlandı. Daha sona Çok Dilli Koro adı verilen koro Timur Selçuk’un çaldığı piyano eşliğinde 1 Mayıs Marşı’nı Türkçe, Kürtçe, Çerkezce ve Ermenice olarak okudu.

‘Üç büyüğün’ taraftarları da alanda
* Beşiktaş’ın ünlü taraftar grubu Çarşı, ‘Halkın takımı, terketmedi sevdan beni’ yazılı Che Guevara fotoğraflı atkılar taşıyarak kortejde yerini aldı. Hrant Dink’in önünde vurulduğu Agos Gazetesi’nden geçerken Çarşı Grubu, ‘Faşizme inat, kardeşiniz Hrant’, ‘İnadına hepimiz Ermeniyiz’ diye slogan attı.  

Emekçilerin yanı sıra Türkiye’nin her yerinden her yaş grubundan ve her meslekten insan Taksim’de 32 yıl aradan sonra yaşanan tarihi ana tanık oldu.
FOTOÐRAF: SERKAN OCAK

* Spor Emekçileri Sendikası, Galatasaray’ın efsane futbolcusu için yazılan “Metin Oktay aramızda” döviziyle dikkat çekti. Galatasaray ve Fenerbahçeliler de bir grup oluşturarak, yürüdü.

Timur Selçuk piyanosuyla geldi
* Atatürk Kültür Merkezi önüne kurulan platformda sanatçı Timur Selçuk ve Ruhi Su Korosu, 1 Mayıs  Marşı’nı seslendirdi. Kutlamalara katılanlar da koroya eşlik etti. 

* 12 yaşındaki Emre, babasıyla birlikte işçi bayramını kutlamaya değil ekmek parası kazanmak için gelmişti Taksim’e. Sabahın ilk ışıkları ile birlikte Pendik’ten babasıyla birlikte yola çıkan Emre, çay ve simit tezgâhını kurdu. Onun mutluluğu simitleri neredeyse bitirmiş olmasıydı.

* Platformda, direnişteki işçiler adına konuşan Tekel işçisi Metin Arslan, 1-2 Haziranda yine Ankara’da olacaklarını  söyledi. 

Hafta sonu ve hava da sıcak olunca Taksim tam bir şölen alanına döndü. Ufak tefek bir kaç olay dışında gerilim yaşanmazken minikler de alana renk kattı.

* Kutlamalar saat 15.00’te bitti.

Kutlamalardan hem sendika yöneticileri hem de vatandaşlar hayli memnun ayrıldı. Türk-İş ve DİSK’in belirlediği birer işçi tarafından okunan 1 Nisan Bildirisi’nde barış, kardeşlik ve adalete vurgu vardı: “Emekçilerin uluslararası birlik, mücadele ve dayanışma gününü, emeğin bayramı 1 Mayısı hep birlikte barış içinde kardeşçe kutluyoruz. Biz, sosyal adalet, eşitlik ve demokrasi istiyoruz. Özgürlükçü, eşitlikçi sivil demokratik bir anayasa ve yasalar istiyoruz. Tüm çalışanların grevli toplusözleşmeli sendikal haklara sahip olduğu bir Türkiye için sesimizi yükseltiyor, demokrasiden ve sosyal devletten vazgeçmeyeceğimizi bildiriyoruz. İşçiler, kamu emekçileri, emekliler, işsizler, yoksullar, kadınlar, gençler, emek, barış, özgürlük için haydi 1 Mayısa, haydi mücadeleye.”
Kürsüye çıkan DİSK Başkanı Süleyman Çelebi ise şunları söyledi: “1 Mayıs’ta burada yine yan yana duruyor ve hep birlikte 1 Mayıs şarkısı söylüyorsak, bu hepimizin, Türkiye işçi sınıfının eseridir. Bu alanın adı 1 Mayıs alanı olarak değiştirilsin mi? (Alandakiler ‘evet’ diye bağırdı) Bu alan, 1 Mayıs alanıdır, kutlu olsun. 1 Mayıs’ta yitirdiğimiz canlarımıza verdiğimiz sözleri tuttuk. 12 Eylül’ün yasakçı zihniyetini kırdık. Artık gururluyuz, 1 Mayıs’ta 1 Mayıs alanındayız. Bu ülkenin karanlıklarını aydınlatmadan, darbeciler, işkenceciler yargılanmadan, 1 Mayıs 1977’nin, Kahramanmaraş, Çorum, 16 Mart katliamlarının failleri adaletin önüne çıkarılmadan, bunların hesabı sorulmadan, Abdi İpekçi, Kemal Türkler, Doğan Öz, Uğur Mumcu, Musa Anter cinayetlerinin ardındaki sırlar açıklığa kavuşmadan, Türkiye’de yeni bir sayfa açılamaz.”

26 Mayıs’ta genel greve
KESK Başkanı Sami Evren’se şu mesajı verdi: “Sözleşmeli çalışmak istemiyoruz. Ucuz işgücü piyasası oluşturan taşeron şirketleri istemiyoruz. Parasız eğitim ve sağlık hakkı, Kürt sorununda barışçıl çözüm istiyoruz. Tutuklanan belediye başkanlarının ve taş atan çocukların serbest bırakılmasını istiyoruz. Kirli savaşın bedelini işsizlik ve yoksulluk olarak ödemek istemiyoruz.  26 Mayıs’ta genel greve gideceğiz.”
1 Mayıs kutlamalarına katılanların hemen hepsinin yüzünde gülümseme vardı.
Türk Tabibleri Birliği (TBB) Genel Başkanı Prof. Dr. Gençay Gürsoy “1977’de yaşananların hesabının sorulmamasının burukluğunu, yeniden Taksim’e çıkmanın da sevincini yaşıyorum” dedi.
Gazeteci Şükran Soner, 1 Mayıs 1977 yazan fularıyla yine Taksim’deydi: “1977’de polislerin ateş açmasına tanık oldum. O gün bir kırılma noktasıydı. Bugün de bir kırılma noktası.”
Pek çok kişi 1 Mayıs’a ailesiyle geldi. Bunlardan biri Taksim’e 15 yaşındaki oğlu ve üç yaşındaki kızı ile gelen ev hanımı Kader Doğan’dı. Doğan , “Çok güzel bir çoşku. Sırf bunu yaşamak için geldim. Oğlum ve kızım görsün istedim” dedi. İşçi Şengül Yıldız da 23 yaşındaki yeğeniyle alandaydı: “Geçen yıl bizi su ve gazla karşılamışlardı. Bugün işçi mücadelesi 1977’den sonra yeniden başladı.”
Bebeğiyle birlikte Taksim’e gelen mimar Zekeriye Kara “Olay olmayacağını zaten biliyordum. Bu nedenle bebeğimle geldim. Bayram gibi oldu” derken, Üniversite öğrencisi Sungur Altınöz “Geçmiş 1 Mayıs’larda hep zor durumda kalmıştık. Şimdi ortam çok güzel. Biz de geleceğin işçileri olarak işçilerin yanındayız. Parasız eğitim, güvenceli gelecek istiyoruz” diye konuştu. Öğretmen Zuhal Özcan Taksim’deki kalabalıktan etkilenmişti: “Muhteşem bir manzara var. Bu görüntü insana umut vaat ediyor. Sömürüye eşitsizliğe karşı insanlar tek vücut oldu...”

Çapkın: Konsept değişti
İstanbul Emniyet Müdürü Hüseyin Çapkın kutlamaların ardından şu değerlendirmeyi yaptı: “Demek ki böyle de oluyormuş. Yani insanlar, işçiler meydanlarda 1 Mayıs’ı kutluyormuş. Başbakanımız’ın kullandığı inisiyatif var. İşçiler, temsilcileri bu konuda çok yoğun gayret sarf etti. Türkiye’nin yürümekte olduğu barış, kardeşlik, özgürlük yolunda atılmış önemli bir adım. Birbirimizden korkmamıza gerek yok. 22 bin 800 görevlimizle bu sürece katkı sağlamıştır. Olağanüstü bir olaydı. İşçi kardeşlerimize böyle kutladıklarından dolayı çok teşekkür ederim. Sonraki yıllarda daha iyisi olur. Bayram şölen şeklinde kutlanır. Korku travma olmaz. Konsept değişti.”

Kumlu kürsüden indirildi


Kumlu kürsüye çıkınca bir grup işçi protesto etti. Çıkan arbedede yaralananlar oldu.
FOTOÐRAF: HALUK ATALAY / DHA

Renkli 1 Mayıs’ın en gerilimli anları Türk - İş Genel Başkanı Mustafa Kumlu kürsüye çıkınca yaşandı.
Kürsünün önünde yer alan bir grup Tekel işçisiyle işten çıkarılan belediye ve itfaiye işçileri Kumlu’yu protesto etti. İşçiler, uzun süre ıslık çalarak Kumlu’nun konuşmasına başlamasına izin vermedi. ‘Kumlu istifa’ diye sloganlar atılırken, Mustafa Kumlu, “Niye geldiniz buraya?” diye tepki göstererek konuşmasına başlamaya çalıştı. Bu arada işçiler, bayrak ve flamaların sopalarıyla su şişelerini fırlatıp bariyerleri aşarak kürsüye çıktı. Kürsüde bulunan konfederasyon genel başkanları ile diğer sendikacılar ve milletvekilleri kürsüden indi. Çıkan arbadede  Sağlık-Sen Genel Başkanı Mahmut Kaçar’ın kolu kırıldı. Kürsüden inen Kumlu, platformun arka tarafında kalan AKM’ye götürüldü. AKM’nin kapısı kırılarak Mustafa Kumlu içeri sokuldu. 



O pankartı asan Kıbık alanda

77’nin tanığı İbrahim Kıbık şimdi 60 yaşında.

1977’deki 36 kişinin hayatını kaybettiği kanlı 1 Mayıs’ta AKM’deki devasa pankart asan İbrahim Kıbık 32 yıl sonra yeniden Taksim’deydi. 27 yaşında genç bir öğretmenken 1 Mayıs 1977’ye tanık olan Kıbık, dün 60 yaşında yeniden Taksim’de olmanın heyecanını yaşadı. Yaklaşık 300 kiloluk devasa pankartı bir gece önce vinçle AKM’ye astıklarını söyleyen Kıbık şunları anlattı:  “Bir düğün hazırlığı gibi başlamıştı her şey. Kemal Türkler kürsüde konuşuyordu. Silah sesi duyduk. Kürsü arkasına saklandık. O anları yaşamak için bugün burdayım. Alan dolmaya başladıkça heyecanım artıyor. Bugün burada olmak başka bir şey ama bu kadar uzun mu sürmeliydi?”