19 Şubat 2008

İSTANBUL - Fahri trafik müfettişi ceza keser mi? Kestiği ceza eve gelir mi? Plakaya ceza yazılır mı? Kimdir bu fahri trafik müfettişleri?
Bu sorulara cevap bulmak için İstanbul'da görev yapan 1500 fahri müfettişten biri, İstanbul Fahri Trafik Müfettişleri Derneği Başkan Yardımcısı Metin Şık'la bir gün geçirdik. Metin Şık, elektrik mühendisi. Bu işe 1997'de ilk trafik müfettişlerinin alınacağı zaman başvurup başlamış. Akıllara gelen ilk soru, bu işin yan gelir için yapılıp yapılmadığı. Ancak onlar bu işten tek kuruş almıyorlar.
Hatalı parka hoşgörü
Günlerden cumartesi. Hava karlı. İlk güzergâh Kartal ilçesinde bulunan Soğanlık'taki ana cadde. Fahri müfettiş Şık, ana caddenin her iki yanına park etmiş araçları gösteriyor: "İstanbul'un trafik konusundaki en büyük sorunu park yeri. Belediyeler ev yapılırken otopark parası alıyor ancak otopark yapmıyor. Bu sorun cezayla çözülmez. Trafiğin akışını zora sokmayan hatalı parklara ceza kesmiyorum."
Konuşarak bir kavşağa geliyoruz. Tam ışıkların önünde bir sürücü dörtlü ikaz lambalarını yakarak park ediyor. Şık, ne olursa olsun bir kavşakta park edilemeyeceğini söyleyerek 34 KBB... plakalı araç için ceza tutanağını dolduruyor. Tutanakta araç plakası, yer, zaman, araç modeli-rengi yazılıyor. Cezaların en fazla bir hafta içinde en yakın trafik şubesine, emniyet müdürlüğüne veya bir trafik polisine verilmesi gerekiyor. Başka bir güzergâha gitmek üzere hareket ederken Şık, bir sonraki ışıkta ters şeride giren 33 TA plakalı aracı görüp ona da bir tutanak hazırlıyor.
İkinci durak E-5 üzerinden Bostancı. Şık, bu sefer emniyet şeridi ihlallerine dikkat çekiyor: "Emniyet şeritleri çok sık ihlal ediliyor. Bunun da çözümü ceza değil. Bu konudaki tek çare kamera. Hangi birine yazalım. Tutanak koçanları yetmez."
Biz bu konuşmayı yaparken yanımızdaki emniyet şeridinden onlarca araç geçiyor.
Bostancı Köprüsü'nün altındaki Tünel Yolu denilen yerde bekliyoruz. Beş dakikada 15 ters şerit, üç de kırmızı ışık ihlali oluyor. Birçok araç bu noktadaki kavşakta, sol şeride geçmek için birkaç yüz metre ilerideki dönüş yerine gitmek yerine, kısa yoldan dönmek için 20 -30 metrelik ters şeride giriyor. Buradaki ihlalleri konuşmaya başlıyoruz ki ilk kural hatasını bir polis aracı yapıyor. Şık, bu polis aracı için de ceza tutanağı hazırlıyor ancak yorum yapmıyor.
Dönülmez tabelasının tam da önünden dönenler, kırmızı ışıkta sağa sola bakıp araç yoksa devam edenler, ters şeride girenler, hatalı parklar, emniyet şeridi ihlalleri... Evden çıkarken 'ceza kesme' niyetiyle hareket etmediğini vurgulayan Şık, işine kendi kullandığı araçla gidiyor. Şık özellikle sinyal vermeden şerit değiştirenlere, slalom yapanlara ve kırmızı ışıkta geçenlere ceza yazdığını söylüyor.
Yeni müfettişler geliyor
Müfettişle kısa şehir turumuz biterken, İstanbul Fahri Trafik Müfettişleri Derneği Başkanı Sami Güleçyüz, yakında ülke genelinde müfettiş sayısının 26 bin 14'e çıkarılacak olmasının, trafik sorununu rahatlatacağını belirtiyor:
"Fahri müfettişlerin amacı insanların canını yakmak veya ceza kesmek değildir. Amacımız, fahri müfettişlerin varlığını hissettirip, bir nevi gizli kamera rolü üstlenerek hatalara engel olmak. Eskiden kesilen cezalar güncelliğini yitirip, bir iki sene sonra teslim ediliyordu. Ancak şu anda en geç 15 gün içinde plaka sahibine ulaşıyor."

Hangi şartlar aranıyor?
TC vatandaşı olma,
40 yaşını doldurma,
Yüksekokul mezunu olma,
En az 10 yıllık sürücü belgesi sahibi olma,
Asli kusurlu olarak ölümlü veya yaralamalı trafik kazasına sebebiyet vermemiş olma,
Başvuru tarihinden geriye doğru beş yıl içinde 100 ceza puanı uygulaması sonucu sürücü belgesi geri alınmamış olma,
Kamu hizmetlerinden yasaklı olmama,
Affa uğranmış olunsa bile devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlara, zimmet, ihtiras, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolaylı iflas gibi yüz kızartıcı veya şeref ve haysiyet kırıcı suçtan, kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, devlet sırlarını açığa vurma suçlarından hükümlü bulunmama, bu suçlar dışında tescil edilmiş hükümler hariç olmak üzere ağır hapis veya altı aydan fazla hapis cezası bulunmama.