Sivil toplumun 10 yıllık uğraşı sonuç veriyor. Hayvan hakları kanununda köklü değişiklikler yolda... Hayvanlar mal olmaktan çıkacak, yunus parkları ve hayvanlı sirkler kapatılacak. Hayvana eziyete 3 yıl hapis cezası geliyor.

01 Mayıs 2014

Hayvan Hakları’nı düzenleyen kanunla ilgili önemli değişiklikler yapılacak. Aylardır alt komisyonlarda görüşülecek kanun tasarısına son şeklini almak üzere. Yasa tasarısının hazirak ayı içinde genel kurula gelmesi bekleniyor. Yeni tasarıya göre, artık hayvanlara kötü muamele uygulayanlara 4 aydan 3 yıla kadar hapis cezası verilecek. Eski yönetmelikte hayvanlar sahibi varsa ‘mal’ yerine konuluyor, sahipsizse idari para cezası uygulanıyordu. Ayrıca kanun yürürlüğe girerse yunus parkları kapatılacak, hayvanların gösteri amaçlı kullanılması da engellenecek.
5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu 2004’te çıkarıldı. Yürürlüğe girdiğinden bu yana tartışmalara konu olan kanun için yaklaşık 10 yıldır büyük bir seferberlik yapılıyordu. Sivil toplum örgütleri, sanatçılar ve bilim insanlarının bu uğraşları son aşamaya geldi. Yeni kanunla ilgili bir tasarı metni oluşturuldu. Metinde çok önemli değişiklikler yapıldı.
Kanun yürürlüğe girdikten sonra avukat Ahmet Kemal Şenpolat tarafından Hayvan Hakları Federasyonu (HAYTAP) kuruldu. Özellikle kanunu değiştirmekle ilgili büyük çabalar gösteren Şenpolat, süreci şöyle özetledi:

SON ŞEKLİNİ ALDI

“Önce sivil toplum örgütlerini bir araya getirmek için Türkiye ’de bu konuda ilk kez bir federasyon kurduk. Sanatçıları, siyasileri, bilim insanları sürece dahil ettik. Söylediklerimiz kamu tarafından bir süre sonra kabul görmeye, medyada daha sık yer almaya başladı. 10 yıllık büyük bir süreçti. İstanbul Barosu’nu da konuya müdahil oldu. Hayvan Hakları Komisyonu kuruldu. Toplantılar, seminerler düzenledik. Başbakanla 2011’de bu konuyla ilgili görüştük. Ayşenur Bahçekapılı, Yonca Evcimik, Prof. Tamer Dodurka, Kadir Topbaş toplantıda bulundu. Sonrasında Orman ve Su İşleri Bakanlığı’ndan bir kanun tasarısı geldi. Ancak bu taleplerimizi karşılamıyordu. Sokaktaki hayvanların toplanması, petshoplarla ilgili hiç bir şey yapılmaması gibi durumlar vardı. Bizim istediğimiz bu değildi. Nihayet geçen yıl ilk temelleri atılan ve geçen ay da komisyonda tüm tarafların katılımıyla son toplantıları yapılan kanun tasarısı istediğimiz şekli aldı. Son kez üst komisyonda görüldükten sonra da haziran gibi genel kurula gidecek.”

NELER DEÐİŞECEK?

Kanun tasarısında çok önemli değişiklikler bulunduğunun altını çizen avukat Şenpolat, bu değişikliklerden bazılarını şöyle sıraladı:
* Hayvana yapılan kötü muamele karşısında 4 aydan 3 yıla kadar ceza öngörülüyor.
* Eski mevzuatlarda ‘sahipli’ ve ‘sahipsiz hayvan’ ayrımı vardı. Sahipli hayvan mal muamelesi görüyordu. ‘Mala zarar verme’ suçundan 4 aydan başlayan hapis cezası vardı. Sahipsiz hayvanlara zarar verenlerse Kabahatler Kanunu’na göre yalnız para cezasına çarptırılıyordu. Yeni düzenlemede sahipli sahipsiz ayrımı kalkacak.
* Bakanlığın önerdiği yeni tasarıda evdeki hayvanlara sınırlama getiriliyordu. Ancak yeni tasarıda bu sınırlama da yok. Ancak ‘Kat Mülkiyeti Kanunu’na göre bir evde çok sayıda hayvan besleyenler hakkında dava açılabiliyordu.
* Yunus parkları kapatılacak. Bu tür parklar için bir yıllık geçiş süreci öngörülüyor. Hayvanlı sirkler olmayacak. Hayvanlar gösteri amaçlı kullanılamayacak. Türkiye’ye bu amaçlı getirilen her türlü gösteri yasaklanacak.
* Barınak kelimesi kalkıyor. Barınak kelime olarak ‘hapishane’ gibi algılanıyordu. Artık ‘bakımevi’ tarifi kullanılacak. Rehabilite merkezi olarak algılanacak ve uygulanacak.
*  Artık ırk isimleri belirtilmeyecek. Tehlikeli ırk olarak yasada geçecek ve bu gibi tehlikeli hayvanlara tasma ve ağızlık zorunluluğu getirilecek.
* Bir havyan eskiden birine zarar verdiğinde hayvan cezalandırılıyordu. (Uyutulma gibi...) Yeni kanunla sahibine ceza verilecek. (6 aydan 2 yıla kadar hapis)
* Petshoplarda hayvan ticareti yasaklanacak. Ancak üretim çiftliklerine sınırlı sayıda izin verilecek. Böylece kontrol kolaylaşacak. Kuş ve balık satan yerlere, hayvan aksesuarı satışına izin verilecek.
* Sahipli sahipsiz tüm hayvanlara mikroçip takılacak. Deri altına veterinerlerce takılacak mikroçiplerle hayvana ait aşı gibi tüm bilgilere ulaşılma imkanı olacak.
* ‘Sokak hayvanları sorunu’ ifadesi de ‘sokak hayvanlarının sorunu’ olarak değişecek.