Orta Doğu'da nispeten daha güvenli bir yer olması nedeniyle Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Türkiyeli şirketlerin yeni yatırım merkezi olmaya başladı. Kuzey Irak'ta tam 1226 Türkiyeli şirket faaliyetlerine devam ediyor.

24 Mart 2014

ERBİL – Orta Doğu'da nispeten daha güvenli bir yer olması nedeniyle Irak Kürt Bölgesel Yönetimi Türkiyeli şirketlerin yeni yatırım merkezi olmaya başladı. Kuzey Irak'ta tam 1226 Türkiyeli şirket faaliyetlerine devam ediyor. Kayıtlar çok sağlıklı olmasa da Türkiye 'den Erbil'e giderek yerleşenlerin sayısı 200 binden fazla. Yaklaşık 1.5 milyon nüfusu sahip Erbil'in her köşesinde Türkiye'den izlere rastlamak mümkün. Kürtçe, Türkçe ve İngilizce o kadar iç içe geçmiş durumda ki, bir dükkanda 'Erbil Turkish tavuk pazarı' yazılı bir tabela görmek son derece normal.

Erbil'e son dönemde yatırım yapan şirketlerden biri de Işıklar Holding. Türkiye'de bu konuda önemli bir söz sahibi Işıklar, bir yıl önce hedeflerini büyüterek Orta Doğu'nun merkez üssü konumundaki Erbil'e bir fabrika kurdu. Fabrika şimdiden Irak'taki pazarın yüzde 25'ini sahip oldu. Türkiye'den bir grup gazeteci ile birlikte Işıklar Holding'in davetlisi olarak bu fabrikayı gezdik.

Bir daire şeklindeki Erbil şehrinin girişi çıkışı kontrol altında. Güvenlik konusunda ülkede herhangi bir sıkıntı olmasa da, güvenlik tedbirleri üst seviyede... Şehrin girişindeki bu güvenlik noktalarına birkaç kilometre ve şehir merkezine de 9 kilometre uzaklıkta Işlıklar Ambalaj fabrikası var.

Bartın kökenli şirketin Türkiye'de inşaat, enerji, ambalaj gibi birkaç alanda faaliyet gösteriyor. Konya'dan sonra ikinci ambalaj fabrikası ise Erbil'de açıldı. Buradaki fabrikanın adı Işıklar Paper Sack Company. 2013'te 1972'den bu yana gıda ve inşaat sektörüne torba üretimi yapan Işıklar'ın Irak cirosu 2013'te 4 milyon dolar oldu. Işıklar Ambalaj'ın Genel Müdürü Volkan Girişken, 2014'te bu hedefin 8 milyonda dolara çıkacağını Türkiye'deki ambalaj fabrikası ile toplam ciro hedefinin ise 2014 için 63 milyon dolar olduğunu söyledi.

Bu rakamların adet olarak karşılığı ise 2014 hedefleri Konya'da yılda 300 milyonken, Irak'ta 80 milyon. Girişken, Irak'taki asıl hedefin 3 yıl içinde 3 katı kapasite artırımı olduğunu da anlattı. Işıklar, 100'den fazla ülkeye torba satışı yapıyor. Şirketlerin toplam çalışan sayısı 260. Irak'ta ise yaklaşık 70 kişi çalışıyor. Bu sayının yaklaşık yarısı Iraklılardan oluşuyor.


BENZİNİN LİTRESİ 80 KURUŞ
Erbil'de yabancı yatırımcılara teşvik de var. Erbil'e 10 milyon dolarlık bir yatırım yapan Işıklar Holding, 10 yıl oyunca vergiden muaf. Erbil'de Türkiyeli şirketlerin yabancı yatırımların içindeki payı ise bir hayli fazla. Toplam içindeki oranı yüzde 46. Irak'ta maliyetler Türkiye'ye göre daha ucuz. En büyük fark ise benzinin litre fiyatının 80 kuruşluk olmasından kaynaklanıyor. İşçi maliyetleri de çok ucuz. Ancak Girişken'in verdiği bilgilere göre, uzun süreli çalışacak işçi bulmak Erbil'de şimdilik sıkıntılı.

Işıklar Ambalaj'ın Erbil'deki fabrikasının şimdilik en büyük müşterilerinden biri Irak Merkezi yönetime ait olan bir çimento fabrikası. Ancak Işıklar, buradaki fabrikayla Suriye ve İran için de torba üretmek istiyor. Irak'ta devlete ait 22 çimento fabrikası bulunuyor. Ancak fabrikaların çoğu eski, atık ve kullanılamaz durumda. Devlet bunları tek tek özelleştirme yaparak bunları elinden çıkarıyor. Irak'ın bu hamlesi de başta Türkiyeli olmak üzere dünyadaki pek çok şirketin dikkatini çekmeye devam ediyor.


FRANSA'DAKİ FİKRİ TÜRKİYE BEÐENMEDİ 
Volkan Girişken, fabrikada yaptığı sunumda ilginç bir bilgi verdi. Işıklar Ambalaj'ın müşterilerinden biri de Fransa'daki Paris gibi bazı şehirlerin belediyeleri. Fransa'daki belediyeler aldığı kağıt torbaları halka dağıtıyor. Fransızlar sokaklarda ağaçlardan düşen dal, yaprak gibi parçaları bu torbalara dolduruyor. Belediye daha sonra bu torbaları topluyor. Nemli bir noktada bekletiyor. Yapısal olarak diğerlerinden farklı olan bu torbalar çözünüyor ve içindekilerle birlikte bir süre sonra doğal gübre oluyor. Belediye de bu gübreleri satıyor. Girişken, bu fikri Türkiye'deki bazı belediyelere de anlattığını ancak henüz hiçbir belediye tarafından kabul görmediğini söyledi.