TÜBİTAK ve ODTÜ 4 yıldır hamsiyi araştırıyor. Araştırmanın ilk bulgularını Karadeniz'de araştırma sırasında konuştuğumuz ODTÜ Deniz Bilimleri öğretim üyesi Doç. Dr. Ali Cemal Gücü Radikal'e anlattı. Sanılanın aksine hamsi stokları değişmediğini belirten Gücü, "Hala hamsimiz var. Ancak balık miktarı aynı olmasına rağmen avcılar 10 kat arttı" dedi.

03 Aralık 2013

Karadeniz’de Hamsi Stoklarının Akustik Yöntem ile Belirlenmesi ve Sürekli İzleme Modelinin Oluşturulması Projesi kapsamında Karadeniz’de İğneada’dan Hopa’ya kadar hamsinin izi sürülüyor. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın isteği ile başlatılan projeyi TÜBİTAK, Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) Deniz Bilimleri Enstitüsü ve Trabzon Su Ürünleri Merkez Araştırma Enstitüsü’nün ortaklaşa yürütüyor.

Projenin sorumlularından Doç. Dr. Gücü, hamsi ile ilgili sanılanın aksine önemli bilgilere ulaştıklarını belirterek şunları söyledi: “ Proje 2011 Eylül ’de başladı. ODTÜ’ye ait Bilim 2 gemisi ile Trabzon Su Ürünleri’nin Sürat Araştırma 2 gemisi saha çalışmalarını yapıyor. İğneada’dan Hopa’ya kadar Karadeniz sahillerini taradık. 4 farklı amacımız var. İzleme yapıyoruz. Balığın miktarını, cinsini ve boyutunu tespit ediyoruz. Hidro akustik yöntemi kullanıyoruz. Suya ses dalgaları gönderiyoruz. Gelen yansımalardan balığın miktar, cinsini ve boyutunu ölçüyoruz. Daha sonra trolle balık da tutuyoruz. Yansımaları teyit ediyoruz. Tuttuğumuz balıkları yeniden denize bırakıyoruz. Su parametrelerini ölçüyoruz. Tüm verileri bir araya getiriyoruz. Miktar ve dağılım bilgisi elde ediyoruz. Bilgi kirliliği olduğunu ortaya çıkardık.”

Her yıl farklı sonuçlar aldıklarını anlatan Gücü, “2011’de av sezonu 1 ay sürdü. ‘Eyvah Hamsi kalmadı.’ ‘Eyvah hamsi bitti’ dedik. Avcılık açısından kötüydü. 2012’de bir baktık her yerde yavru balık var. 2013’te yavrular stoğa katıldı. Hala çok büyük av var bu yıl” dedi. Hamsilerin soğuk havada sürüler oluşturduğunu, sıcak havada ise sürülerden ayrıldığını belirten Gücü, şunları anlattı: “Balık kaçıyor, biz avlamazsak Gürcistan’a kaçar” diyerek üzerine hücum ediyorlar. Bu çok tehlikeli. Balık fazla avlandığında yağ fabrikalarına gidiyor. Ucuz fiyata. Yavaş avlanmak gerekiyor. Hamsi sıcağı arıyor. En sıcak kıyılar bizde. 17 derecenin altına su sıcaklığı düşünce sürüler birleşiyor. Hamsiyi kontrollü avlamalıyız.”

BİR HAMSİ 500 BİN YUMURTA BIRAKIYOR
Hamsinin Azak Denizi ve Tuna Havzası gibi 2 üreme noktası olduğunu hatırlatan Gücü, “Karadeniz’in güneyinde tarafına baktık. 100-150 mili taradık. Ciddi miktarlarda yumurta bulduk. Bizim sahillerimizde de yumurtluyor. Şu anda 2011’deki yumurtaları tutuyoruz. Bir dişi, bir yumurtlama 50-60 defa yumurtluyor. Toplamda 1-1.5 ay içinde 300-500 bin yumurta atıyor. Filoyu ne kadar azaltırsak azaltalım mutlaka kardan zarar ediyoruz. Stokta sorun yok. Av gücümüz hala çok fazla. Filo küçültme devam etmeli. Balıkçılık kontrol edilmeli. Balık miktarı halen aynı ancak aynı balık için 10 kat fazla enerji harcıyoruz. Çünkü avcıların miktarı 10 kat arttı” dedi.

Avlanan balık miktarı hakkında da bilgi veren Gücü, şöyle devam etti: “2010-2011’de 240 bin ton, 2011-2012’de 200 bin ton, 2012-2013’te 126 bin ton balık avlandık. Bu yıl da balıkçılar av miktarından memnun. Stoklama tesisleri dolmuş durumda. Ancak deniz soğuyunca balık birden katlediliyor bunun önüne geçmemiz gerekiyor. Araştırma projesi 2015’in sonuna doğru bitecek. Şimdilik vahim bir durum yok. Durumu daha korkunç sanıyordum.”