Fırat ve Dicle nehirlerinin suyunun yüzyıl sonuna kadar yüzde 30 azalacağı belirlendi. NASA da bölgede yoğun su kaybı yaşandığını tespit etti.

05 Mart 2013

“İklim değişikliği nedeniyle Fırat ve Dicle nehirlerinin su potansiyeli yüzyılın sonunda yüzde 20-30 azalacak. Kar örtüsü erken eriyecek. Debinin en yüksek olduğu dönem bir ay öne gelecek. Gelecekte daha fazla suya ihtiyacımız olacakken ancak mevcut durumdan daha az suyumuz kalacak...”
İstanbul Teknik Üniversitesi’nden (İTÜ) Prof. Dr. Ömür Lütfi Şen ve araştırma görevlisi Deniz Bozkurt, TÜBİTAK’ın desteğiyle 2.5 yıl iklim değişikliğinin Fırat ve Dicle nehirleri üzerine etkilerini inceledi. Araştırmanın sonuçları hidroloji ve su kaynakları alanında en iyi bilimsel dergi olan ‘Journal of Hydrology’de yayımlandı. Buna göre, yüzyılın sonuna kadar her iki nehrin akımlarında yüzde 20-30 civarında bir azalma öngörülüyor. Havzalarda sıcaklıkların artışı bir taraftan kar örtüsünü azaltırken diğer taraftan oluşan kar örtüsünü erken eritecek. Mart’tan itibaren artan nehir debileri gelecekte şubat ayından itibaren yükselecek.
Prof. Dr. Şen’in ifadesine göre, bulgular Fırat ve Dicle havzaları su kaynaklarının iklim değişikliğinden dramatik bir şekilde etkileneceğini gösteriyor. Fırat ve Dicle’nin Türkiye ’nin en büyük iki nehri olduğunun altını çizen Prof. Şen, bu sorunun yalnız Türkiye’nin değil, komşu ülkelerin de sorunu olduğunu söyledi. Şen, “Sulama alanlarına çok büyük barajlar yapıldı. Fırat ve Dicle, zaten gelecekte ülkeler arasında çatışma çıkarma ihtimali yüksek olan iki nehir. İklim değişikliği de buna tuz biber ekecek. Yönetilebilir bir şekilde üzerinde çalışma yapılması gerekiyor” dedi.

Sulama sistemi değişmeli

Çözüm için özellikle salma sulama gibi yöntemlerden vazgeçilip tasarruf içeren çözümler bulunması gerektiğini söyleyen Şen, “Elde edilecek tasarruf ile komşuları tatmin edecek şekilde su sağlanımına gidilebilir. Şu anki haliyle devam ederse çok büyük sorunlar bizi bekliyor olacak. İleride suya daha fazla ihtiyaç olurken, suyumuz azalacak. Türkiye’de iklim değişikliğinden en çok Akdeniz, Ege ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri etkilenecek. Su demek tarım, turizm, her şey demek. Biz sadece durum tespiti yapıyoruz, çözüme politikacılar karar verecek” diye konuştu.

NASA’nın ‘Water Resources Research’de yayımlanacak araştırmasına göre, Ortadoğu ’da kötü yönetim, yeraltı suyuna artan talep ve son kuraklık nedeniyle neredeyse Lut Gölü büyüklüğünde tatlısuyu kaybedildi. Türkiye, Suriye , Irak ve İran’da Dicle ve Fırat nehirleri havzası boyunca yer alan bölgelerdeki tatlısu rezervleri 144 kilometreküp azaldı. 2003’ten başlayarak 7 sene boyunca çift uydudan elde edilen verilerin incelendiği araştırmaya göre kaybın yüzde 60’ı yeraltı sularının pompayla boşaltılmasından, beşte biri de azalan kar yığınları dahil olmak üzere kuraklığın etkilerinden kaynaklandı.