Kurşun fabrikasındaki skandallar bitmiyor. Fabrikanın eski yöneticisi, "100 bin ton zehirli atık her yere gömüldü. Orası karış karış incelenmeli" dedi.

06 Aralık 2012

İzmir Gaziemir’de 5 yıl önce radyoaktif bulaşmış atıklarını araziye gömen Arslan Kurşun Fabrikası’nda skandallar bitmiyor. Fabrikanın eski üst düzey yöneticisinin Radikal’e anlattıkları, tehlikenin büyüklüğünü ortaya koydu. İşte adını açıklamak istemeyen o yetkilinin yaptığı çarpıcı açıklamalar:
BABA ÖLDÜ, KAOS BAŞLADI: “Burası bir aile şirketi. Fabrikanın 60 yıldan fazla bir geçmişi var. Fabrikanın sahibi Hasan Yavaş, 2000’de kanserden öldü. 4 kızı ve bir oğlu vardı. Oğlu 27 yaşında öldü. 4 kız evlat arasında miras kavgası başladı. Miras tartışmaları halen devam ediyor.”
TEK BİR ÇİVİ ÇAKMADILAR: “Hasan Yavaş’ın ölümünden sonra fabrikayı kızların eşleri devam ettirdi. Ancak aralarında hiçbir hiyerarşi yoktu. İnsanlar baba öldükten sonra yıllarca fabrikaya tek bir çivi dahi çakmadı. Damatlar her şeyi cebe indirdi. Her şeyi kâr gördü. Tam bir kaos vardı.”
ATIKLAR GÖMÜLÜYORDU: “Fabrikadaki atıklar kasadaki paraya göre gönderilirdi. Atığın tonu 270 TL’ye gönderiliyor. 100 bin ton tahmin ediliyor. Bu da 27 milyon lira demek. Gönderilmiyor, gömülüyordu. İZAYDAŞ’a gidenler de vardı. Ancak çoğu araziye gömüldü. Tehlikeli atığın tarifi de 2006’dan sonra AB uyum yasaları çerçevesinde değişti. 2006 öncesi atıkların ne yapılacağı insanın kendi duyarlılığına kalıyordu. Bu adamlar atıkları gömdüler. Çalışma Bakanlığı fabrikayı 2 kez kapattı. Maliye Bakanlığı her dönem işletmeye ceza keserdi. Hatta fabrika yönetimi bir yıl kayyumda kaldı. Oğuz Atalay bir yıl kayyumluğunu yaptı.”
KAÇARCASINA AYRILDIM: “Hiçbir teknolojik iyileştirme fabrikada yapılmadı. Örneğin fabrikanın önünden doğalgaz geçmesine rağmen, fabrikada doğalgaz kullanılmıyordu. Fuel oil 4 yakıtı kullanılıyordu. Doğalgaz genel müdürü fabrikaya geldi, damatlar kendilerini yok dedirtti. 300-400 bin dolarlık bir yatırımla yıllık 4-5 milyon lira kâra geçilebilirdi. Bu paranın yarısıyla da fabrika atıklarını bertaraf ederdi. Ancak yapılmadı, ben de kaçarcasına ayrıldım.”
HAZİNE ARAZİSİNE DE GÖMDÜLER: “Bir de fabrikanın içinde Hazine arazisi vardı. Oraya da gömülü atıklar var. Fabrika girişindeki güvenlik binası ilk kurulduğunda idari binaydı. 30 yıl önce ilk aküleri giyotinle keserlermiş. Oralara gömüldüğü söylenir. Bir defasında beton atma işlemi yapmadan önce kazılması gerekiyordu. Baktık içeride akülerin plastik parçaları var. Gömülmüş. Fabrikanın geniş toprak arazisi var. Arazinin neresinde ne var, dışarıdan bakınca anlamak mümkün değil. Fabrikanın tüm arazisinin altının üstüne getirilmesi gerekiyor.”
REZİLLİK YUVASI: “Hazine arazisiyle ilgili de aile davalık oldu. Hazine arazisi de kirletilmiş. Orası milletin arazisi. Neden Milli Emlak kendi yerinin peşine düşmüyor? Burası şehrin göbeğinde bir rezillik yuvası. TAEK, İzmir Valiliği, İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü gereğini yapmalı. Yüzeyden birkaç ölçümle tehlikenin boyutunu anlamak mümkün değil. Karış karış kazmak gerekiyor.”
KARANTİNA VARDI: “Burada asıl sorun kamu kurumlarının duyarsızlığı. TAEK işlerini yapıyordu, ilgili kurumlara bildiriyordu. Üstelik fabrikanın bir bölümü TAEK tarafından karantinaya alınan bir yer. Orası şu anda ne durumda bilmiyorum. O zamanki tahminlere göre sadece burada 50 bin ton atık vardı.”
İŞÇİDE KURŞUN ÇIKTI: “Çalışanlar için de yönetmeliklere uygun olarak sürekli işçileri sağlık taramasına gönderirdik. İşçilerin kanında kurşun olup olmadığına baktırırdık. Bazen işçilerde kurşun olurdu, o işçiyi hastaneye yatırırdık.” 

Kurşun fabrikasında ortaya çıkan çevre felaketi Meclis gündemine taşındı. CHP Tekirdağ Milletvekili Emre Köprülü üyesi olduğu TBMM Çevre Komisyonu’ya “yerinde inceleme” yapmak için dilekçe verdi. Köprülü, konuyla ilgili Meclis araştırması açılmasını da istedi. Köprülü, TBMM Çevre Komisyonu Başkanlığı’na dilekçe vererek, fabrika alanının incelenmesini istedi. Köprülü dilekçesinde “Yaşanan skandalı yerinde incelemek üzere, komisyonumuzun görevlendirilmesi konusunda gerekli iznin verilmesi için gereğini saygılarımla arz ederim” ifadesini kullandı. Köprülü’nün girişimi bununla da sınırlı kalmadı. Meclis Başkanlığı’na Araştırma Komisyonu kurulması için önerge verdi. Köprülü, Meclis araştırma önergesinin gerekçesinde, zehirli atıkların yıllardır yerleşim alanlarının ortasına gömüldüğünü ve bunun bilinmesine rağmen hiçbir işlemin yapılmadığını söyleyerek tehlikenin ciddi boyutlara ulaştığını ifade etti. (RİFAT BAŞARAN/ ANKARA )