Gül'ün 'Boeing'e karşı astronot' teklifiyle gündeme gelen 'uzay stratejisi'ni İTÜ Uzay Bilimleri'nden Prof. Alim Aslan'a sorduk.

09 Ocak 2011

Wikileaks belgeleriyle ortaya çıkan Cumhurbaşkanı Abdullah Gül ’ün ABD’den ‘Boeing karşılığında uzaya bir Türk astronotun gönderilmesi’ teklifi, gözleri Türkiye ’nin ulusal uzay projelerine çevirdi. Türkiye 2005’te kabul ettiği Ulusal Uzay Araştırmaları Programı (UUAP) çerçevesinde 2014’e kadar uzaya gidebilmek için bir yol haritası hazırlamıştı.
 
Buna göre ilk uzay üssü 2012’de kurulacak, uzaya ilk mekik de 2014’te gönderilecekti. ‘Göktürk 2’ uydusu da 2012’de fırlatılacak. Uzaya bir Türk roketinin gönderileceği yer olaraksa Şile düşünülüyor.
İTÜ Uzay ve Uçak Bilimleri Fakültesi Uzay Mühendisliği Bölüm Başkanı ve uzaya ilk nano uydu gönderen projenin koordinatörü olan Prof. Dr. Alim Rüstem Aslan, Radikal’e ‘Türkiye’nin uzay macerasını’ anlattı. Aslan, Ankara ’da TÜBİTAK, Aselsan tarafından yürütülen ‘Göktürk’ projelerini de hatırlatıyor ve ‘Göktürk 2’nin 2012’de, ‘Göktürk 1’in ise 2013’te fırlatılacağını söylüyor. 

Aslan’a göre uzaya bir Türk göndermek öncelikle ‘prestij meselesi’. UUAP’ta ‘astronot yetiştirme programına başlanması’ var ama henüz bir başlangıç yok. Eğitimle ilgili bir sorun yok. Bir jet pilotu bile bir yıllık eğitimle astronot olarak gönderilebilir. Yapılması gereken, bir Türk adayın mevcut astronot yetiştirme programlarına gönderilmesi. Bunun için ise seçenekler sınırlı: Rusya, ABD ya da Çin.
UUAP’ta maddi anlamda sorun yaşanmıyor. En büyük bütçe uydu ve roket yapımına ayrıldı. Fırlatma üssü olarak Şile’nin üzerinde duruluyor ama uzay üssü olarak belirlenmiş bir yer yok.
 
Maliyetler çok yüksek 
Alim Rüstem Aslan, Türkiye’nin 5 yıl içinde bir rokete sahip olabileceğini söylüyor: “Ancak uzay istasyonu denilen olay bir ülkenin kendi bütçesiyle ortaya koyabileceği basit bir şey değil. Çok deneyim ve para gerekiyor. ABD ve Rusya zamanında bir yarış halinde bunu yaptı. Uzay mekiğinin her bir seyahati 100 milyonlarca dolar. Ama bir Türk astronotun uzaya gitmesi, bir tür prestij meselesi. Dolayısıyla buraya harcanacak para, moral ve teknolojik olarak geri dönecek.”

Tek uydumuzun modemi bozuk
İTÜ 1983’ten bu yana eğitim veriyor. 2003’ten bu yana da laboratuvar altyapısını geliştirdi. Nano uydu (10 kilograma kadar olan uydular) üretiyor, geliştiriyor. Yörüngede 1 kilogram ağırlığında bir uydusu da var. Bu uydu fotoğraf çekmeyi başardı ama modem arızası nedeniyle yeryüzüne aktaramadı. Bu uydu ile haberleşme sürüyor ama veri aktarımı yok.

Astronot uzayda ne iş yapar
Uzay istasyonuna giden astronotların tanımlanmış görevleri görevler var. Mekiği kullanmak, uzay yürüyüşü vs. gibi... Aslan ‘bizden’ gidecek birinin muhtemelen bir ‘iç işi’, örneğin biyolojik bir deneyi yapabileceğini söylüyor.

İsteyen sadece Gül değil
“Bu talepleri yalnız Cumhurbaşkanı Abdullah gül yapmıyor. Tüm devlet büyükleri bu talepleri gittikleri zaman uygun ortamlarda yineliyorlar. Benim bulunduğum bir ortamda üst düzey bir toplantı sırasında ben de üniversite temsilcisi olarak orada bulundum, üst düzey bir devlet temsilcisi benzer bir talepte bulundu. Bu normal bir şey. Yapılıyor zaten.

‘Havacılar’ daha önce reddedildi
Hava Kuvvetleri Komutanlığı, Gül’ün ABD’ye yaptığı ‘Türk astronot’ teklifinin ortaya çıkmasından üç gün yaptığı bir açıklamada uzaya astronot gönderilmesi konusunda 2004 yılından itibaren çeşitli girişimlerde bulunduklarını duyurmuştu. Açıklamada şöyle denmişti: “Bu yeteneğe sahip ülkeler nezdinde yapılan girişimler neticesinde ilgili ülkelerin insanlı uzay uçuş programlarının yoğunluğu ve uygun olmadığı gerekçeleriyle olumlu sonuçlar elde edilememiştir.”